НАЦЫЯНАЛЬНЫ ПАШПАРТ БЕЛАРУСІ

Для чаго быў пачаты праект нацыянальнага пашпарта Беларусі?

 

Бяспека беларусаў і абарона іх інтарэсаў падчас вымушанай эміграцыі - прыярытэт Аб'яднанага пераходнага кабінета Беларусі (АПК). Праект нацыянальнага пашпарта Беларусі з'явіўся ў адказ на запыт беларусаў, якім рэжым спрабуе ўскладніць жыццё пасля пераезду і прымушае вяртацца для абмену дакументаў. Вядомыя выпадкі затрымання беларусаў, якія прыехалі ў Беларусь для вырашэння гэтага пытання. Пры гэтым наяўнасць сапраўднага пашпарта з'яўляецца крытычна важнай для легалізацыі за мяжой. Сітуацыя пагаршаецца ўступленнем 11 ліпеня зменаў у закон ад 01.08.2002 № 136-З "Аб грамадзянстве Рэспублікі Беларусь", згодна якім рэжым Лукашэнкі мае магчымасць пазбаўляць беларусаў грамадзянства за так званую "экстрэмісцкую дзейнасць".

 

Адмовіць рэжыму ў магчымасці кантраляваць беларусаў за мяжой і палегчыць легалізацыю – асноўная мэта гэтага праекта.

 

З якімі цяжкасцямі прыйшлося сутыкнуцца?

 

Нацыянальны пашпарт Беларусі – гэта ўнікальны праект праязнога дакумента, які будзе выдавацца без удзелу афіцыйных органаў дзяржавы грамадзянскай прыналежнасці.

​

Для поспеху праекту патрабуецца вырашэнне комплексу палітычных, тэхнічных і арганізацыйных пытанняў. Рэалізацыя палітычнай часткі з'яўляецца найбольш складаным у праекце.

​

На працягу года кіраўніцай АПК Святланай Ціханоўскай і яе камандай былі праведзены шматлікія перамовы і кансультацыі з кіраўніцтвам Еўракамісіі (ЕК) і шэрагам нацыянальных урадаў, эскіз пашпарта прадстаўлены Камітэту па праязных дакументах ЕК, дасягнута прынцыповае разуменне і станоўчае ўспрыняцце праекта.

​

Цяпер надыйшоў этап вырабу фізічных узораў пашпарта – абавязковая ўмова для яго прызнання. Чакаецца, што вытворчасць узораў зойме некалькі месяцаў.

 

Якія шанцы на прызнанне?

 

Паўнавартасны ўзор пашпарта будзе прадстаўлены ў ЕК, які адтуль ужо будзе перададзены краінам-сябрам ЕЗ      з прапановай разглядзець пытанне аб прызнанні дакумента ў адпаведнасці з іх унутранай працэдурай.

​

Наяўнасць прызнання канкрэтнай дзяржавы будзе азначаць, што пашпарт будзе прымацца пры перасячэнні яе дзяржаўнай мяжы, для атрымання яе ўязной візы і для іншых дзеянняў, уласцівых для звычайнага пашпарта.

​

Для забеспячэння станоўчага рашэння аб прызнанні АПК будзе праводзіць перамовы з урадамі. Крытычна важна, каб беларусы, якія пражываюць у такіх краінах, дзе будзе разглядацца запыт на прызнанне, падтрымалі праз звароты да афіцыйных асоб, палітыкаў, экспертаў ды наўпрост праз медыя ці грамадзянскую супольнасць.

​

Хто будзе выдаваць пашпарт?

 

Нацыянальны пашпарт Беларусі будзе выдавацца АПК праз сетку пашпартных цэнтраў.

​

Каму будзе выдавацца пашпарт?

 

Нацыянальны пашпарт Беларусі пасля падзення рэжыму Лукашэнкі і аднаўлення дэмакратыі будзе выдавацца ўсім грамадзянам Рэспублікі Беларусь. Але зараз з меркаванняў бяспекі праект арыентаваны пераважна на беларусаў замежжа.

 

Мы не рэкамендуем тым, хто пражывае ў Беларусі, звяртацца па атрыманне пашпарта. Варта чакаць, што гэты пашпарт будзе прызнаны рэжымам «экстрэмісцкім» з усімі наступствамі для яго ўладальніка. Да дэмакратычных зменаў у краіне пашпарт будзе непрыдатны для паездак у Беларусь.

 

Кім распрацаваны дызайну пашпарта?

 

Распрацоўкай дызайну пашпарта займаліся спецыялісты Геральдычнай рады. У дызайне выкарыстана нацыянальная сімволіка і каларыстыка, а таксама выявы найбольш значных архітэктурных помнікаў Беларусі. Ва ўльтрафіялетавым выпраменьванні – выява карціны Марка Шагала “Над горадам”.

​

Што ўяўляе сабой нацыянальны пашпарт Беларусі?

 

Пашпарт будзе з'яўляцца біяметрычным машыначытальным дакументам, які адпавядае ўсім патрабаванням Міжнароднай арганізацыі грамадзянскай авіяцыі. Пашпартная кніжка ўяўляе сабой папяровы буклет з полікарбанатнай старонкай даных і пашпартным чыпам у вокладцы.

​

Як будзе адбывацца падача заявы на пашпарт і атрыманне гатовага дакумента?

 

Прыём заяваў на пашпарт будзе ажыццяўляцца сеткай офісаў, размешчаных у краінах з найбольшай колькасцю беларусаў, якія пражываюць у замежжы. Вывучаецца магчымасць арганізацыі мабільных цэнтраў па дакументацыі, якія змогуць наведваць іншыя краіны у адпаведнасці з вызначаным графікам.

​

Працэс збору неабходных даных будзе ўяўляць сабой стандартную працэдуру дакументавання (запаўненне формы заявы, фатаграфаванне, збор біяметрычных даных).

​

Выдача гатовага дакумента будзе ажыццяўляцца там жа, дзе і падача заявы, ці па пошце (пры магчымасці). Пры гэтым пашпарты грамадзяніна Рэспублікі Беларусь узору 1996 года і біяметрычныя пашпарты ўзору 2021 года адбірацца не будуць, каб захаваць для нашых грамадзян магчымасць уезду ў Беларусь па гэтых дакументах.

 

Як будзе гарантавацца бяспека персанальных даных?

 

Бяспека пашпартных даных  будзе забяспечвацца ў строгай адпаведнасці з заканадаўствам Еўразвязу аб абароне персанальных даных (General Data Protection Regulation (2016/679), а таксама ўнутранымі дадатковымі пратаколамі бяспекі.

 

Які будзе кошт пашпарта?

 

Пашпарт будзе выдавацца на платнай аснове. Канчатковы кошт будзе сфарміраваны пасля завяршэння практычнага этапа працы па стварэнні сістэмы дакументавання.

​

Ці дае нацыянальны пашпарт Беларусі ўладальніку дадатковыя прывілеі?

​

Нацыянальны пашпарт Беларусі павінен замяніць “сіні” пашпарт для падцвярджэння грамадзянства і выкарыстання ў міжнародных паездках. Пашпарт – не замена для нацыянальных віз ці дазвол на пражыванне і працаўладкаванне ў краінах ЕЗ. Для падарожжаў уладальніку трэба будзе атрымліваць візы адпаведных краін, для пражывання ці працаўладкавання – адпаведныя дазволы згодна з нацыянальным заканадаўствам такіх краін.

​

Якія перспектывы для ўладальніка

 

Асноўная перавага для ўладальніка нацыянальнага пашпарта Беларусі – аўтаномнасць ад рэжыму. Працэс легалізацыі ў дзяржаве, якая прызнала нацыянальны пашпарт Беларусі, перастане быць праблемай у выпадках заканчэння тэрміну дзеяння, зрасходавання старонак, непрыдатнасці для выкарыстання або страты пашпарта.

​

Асаблівае значэнне гэта будзе мець для беларусаў ва Украіне, якіх рэжым пасля ўцёкаў амбасады Беларусі з Кіева пакінуў без неабходнай консульскай дапамогі і магчымасці абмену дакументаў.

​

На першым этапе намаганні Кабінета будуць сканцэнтраваны на прызнанні пашпарта краінамі-сябрамі ЕЗ і дзяржавамі з найбольшай колькасцю беларусаў, затым – на пытаннях бязвізавага рэжыму для ўладальнікаў нацыянальных пашпартоў Беларусі.